ความผิดปกติของการนอน ที่พบบ่อยที่สุดคือ “อาการนอนไม่หลับ” ซึ่งพบถึง 1/3 ของประชากรที่มีปัญหาเกี่ยวกับการนอนไม่หลับ และพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายประมาณ 2 ต่อ 1 อาการนอนไม่หลับก่อให้เกิดความทุกข์ทรมาน
หากมีอาการนอนไม่หลับแบบนานๆครั้งยังถือว่าเป็นเรื่องทั่วไป แต่หากเป็นบ่อยๆขึ้นจนเกิดเป็นอาการนอนไม่หลับเรื้อรัง ก็ควรจะต้องแก้ไขอย่างทันท่วงที
.
ชนิดของการนอนไม่หลับ อาจจัดเป็นกลุ่มง่ายๆ ดังนี้
กลุ่มนอนหลับยาก : กลุ่มนี้จะหลับได้อาจใช้เวลาเป็นชั่วโมง
กลุ่มนอนหลับแปปเดียว: กลุ่มนี้หัวค่ำอาจพอหลับได้แต่ไม่นานก็จะตื่น บางคนอาจนอนไม่หลับอีกเลยตลอดคืน
กลุ่มนอนหลับๆตื่นๆ : พวกนี้อาจจะมีความรู้สึกคล้ายไม่ได้หลับเลยทั้งคืน เพียงแต่เคลิ้มหลับไปเป็นพักๆ แล้วตื่น แล้วหลับอีก สลับไปเรื่อยๆ
.
สาเหตุที่พบบ่อย
ความวิตกกังวล ในเรื่องต่างๆอาการเจ็บปวด หรือไม่สบายกายจากโรคที่เป็น
มีสิ่งรบกวนจากสภาพแวดล้อม เช่น แสงสว่าง เสียงดัง กลิ่นเหม็น เป็นต้น
ความไม่คุ้นเคยในสถานที่นอน
อาชีพที่ทำให้เกิดนิสัยการนอนไม่ที่แน่นอน เช่น อาชีพ พยาบาล ตำรวจ รปภ. ซึ่งต้องมีการสลับเวรไปมา
สาเหตุจากความแปรปรวนของจิตใจ
จากการติดยา หรือสิ่งเสพติดบางประเภท เช่น สุรา ยาม้า
จากยาแก้โรคบางอย่างที่ผู้นั้นต้องกินอยู่ประจำ เช่น ยาแก้ปวดบางประเภท ยาลดความดันโลหิต เป็นต้น
จากการถูกฝึกเรื่องการนอนอย่างไม่เหมาะสม
.
การรักษาอาการนอนไม่หลับโดยไม่ต้องใช้ยา
มีวิธีการหลายอย่างที่อาจช่วยให้ผู้ป่วยหลับได้ดีขึ้นโดยไม่ต้องใช้ยานอนหลับ เช่น
จัดเวลานอนให้สม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงการนอนกลางวัน
ควรเลิกสูบบุหรี่ และเลิกการดื่มเหล้า
ลองเปลี่ยนฟูกที่นอนใหม่และควรเอาใจใส่ผ้าคลุมเตียง ไม่ให้ร้อน หรือเย็นมากเกินไป รวมทั้งเสื้อผ้าที่ใส่นอน ควรนุ่ม สบาย
อุณหภูมิห้องควรอยู่ในระดับพอดีให้สบายตัว
การเปลี่ยนท่านอนอาจเป็นสิ่งจำเป็น เช่น ผู้ป่วยโรคหอบหืดหรือหายใจลำบาก ควรนอนในลักษณะยกศีรษะและลำตัวท่อนบนให้สูง
กินอาหารว่างที่ไม่หนักเกินไป เช่น น้ำส้ม นมอุ่น น้ำผลไม้อื่นๆ และ มื้อเย็นควรงดน้ำชา กาแฟ รวมทั้งก่อนนอน
การอ่านหนังสือในเตียงนอนอาจช่วยเบี่ยงเบนความสนใจจากความวิตกกังวลที่มีในช่วงนั้นๆ
ควรเลือกชมรายการโทรทัศน์ที่ไม่ตื่นเต้นมากเกินไป
ไม่ควรให้มีเสียงหรือแสงรบกวนจนเกินไป บางคนก็อาจจะนอนไม่หลับเพราะคนข้างๆนอนกรน จีงแนะนำให้ลองแยกห้องนอนก่อน
การออกกำลังสม่ำเสมอทุกวันช่วยให้หลับดีขึ้น หรือเดินเร็วตอนเย็นหลังจากนั้นให้อาบน้ำอุ่น
การผ่อนคลายความตึงเครียดทางเพศอาจช่วยให้นอนหลับได้ง่ายขึ้น
พยายามนอนให้มากตามที่ร่างกายต้องการจะได้รู้สึกสดชื่น
การกลัวนอนไม่หลับยิ่งทำให้ไม่หลับมากขึ้น ต้องอย่าบังคับตัวเองมากเกินไปว่าให้นอนหลับ
การฝึกทำสมาธิ เช่น การกำหนดลมหายใจเข้าออก การฝึกใช้กล้ามเนื้อผ่อนคลายหรือเล่นโยคะ ก็อาจทำให้การนอนหลับดีขึ้นได้
.
แต่หากปฏิบัติตามวิธีการต่างๆ แล้วยังนอนไม่หลับก็ควรปรึกษาแพทย์หรือจิตแพทย์
อาจจะต้องใช้ยานอนหลับในการช่วยให้นอนหลับได้ดีขึ้น เช่น ยาในกลุ่มกลุ่ม antihistamine (diphenhydramine, hydroxyzine,doxylamine ), ยากลุ่ม benzodiazepine หรือ ยากลุ่ม Nonbenzodiazepines เป็นต้น
.
ผลข้างเคียงที่อาจพบจากการใช้ยาและข้อควรระวังเมื่อใช้ยานอนหลับ
มีอาการง่วงซึม จึงไม่ควรจะขับขี่รถยนต์ทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรเพราะอาจเกิดอันตรายแก่ชีวิต
มีอาการลืมเหตุการณ์หลังจากใช้ยาในระยะเวลาสั้นๆช่วงหนึ่ง เช่น หลังทานยานอนหลับแล้วตื่นขึ้นมาจำไม่ได้ว่าหลังกินยาแล้วมีพฤติกรรมอย่างไร
อาจมีอาการดื้อยา คือต้องใช้ยาในขนาดเพิ่มขึ้นจึงจะนอนหลับได้
หากใช้ยาขนาดสูงและเป็นเวลานานๆ อาจมีการติดยาได้จึงควรหยุดยาเมื่อเริ่มรู้สึกว่าต้องการยาเพิ่มขึ้นจึงจะหลับ
สตรีมีครรภ์ในระยะ 3 เดือนแรกไม่ควรกินยานอนหลับเพราะจะมีผลต่อทารกในครรภ์ได้ หรือแนะนำให้เลือกใช้ยาที่ผ่านการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาสหรัฐฯ (USFDA) อย่าง Doxylamine succinate หรือ Unisom Sleep Tab ซึ่งจัดอยู่ในยาประเภท pregnency category A ที่ไม่มีความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์
ควรงดการดื่มสุราและสารเสพติดทุกประเภท
.
แหล่งที่มา